Behandelplan schouderklachten
- een goede neuromusculaire coördinatie met optimale gewrichtscongruentie
- een goede functie van de kinematische keten
- een optimale spierfunctie van de scapulafixatoren
- een optimale spierfunctie van de rotatorcuff
- een fysiologische range of motion
Deze doelen kunnen worden onderverdeeld in de volgende motorische eigenschappen:
- coördinatie (stabiliteit, bewegingsgevoel, proprioceptie)
- mobiliteit (met name artrogeen)
- kracht (krachtuithoudingsvermogen, maximaalkracht, snelkracht en explosieve kracht)
- snelheid (functionele en sportspecifieke training)
De oefentherapie kan als volgt worden opgebouwd:
- motor control training: het centreren van de humeruskop in het glenoïd in verschillende posities en een goede positie van de scapula op de thorax.
- scapulothoracale training
- glenohumerale training tot 90°
- glenohumerale training boven 90°
- functionele en sportspecifieke training
De revalidatie wordt van proximaal naar distaal opgebouwd (Ophey, 2013). Dit betekent in de praktijk:
- direct starten met het trainen van de preparators
- daarnaast direct trainen van de proximaal gelegen pivotters en protectors
- vervolgens de positioners en de propellers betrekken in de training
Bij een normaal verloop in de opbouw van de therapie kan een behandelperiode van drie maanden worden aangehouden om klachtenvrij tot functionele actieve stabiliteit te komen. Uiteraard is dit tijdspad slechts een indicatie en wordt ervan uitgegaan dat er geen tussentijdse complicaties optreden.
Een aantal oefeningen besproken, zo veel mogelijk op literatuuronderzoek gebaseerd.
Het betreft de volgende typen oefeningen:
-
positieoefeningen van de scapula
-
selectieve aanspanningsoefeningen van de cuff
-
stabilisatieoefeningen
-
gesloten-ketenoefeningen
-
stabiliteitsoefeningen in open keten
-
spierfunctietraining van specifieke spiergroepen
-----
Therapeutic exercises for rotatorcuff tendinopathy, sports medicine congres 2016
---
Vragenlijsten, schouderklachten
- OSIS, Oxford Shoulder Instability Score
- WOSI, Western Ontario Shoulder Instability Index (WOSI)
Schouderklachten:
Schouder, anatomie animatiefilmpje
Schoudernetwerk Nederland, voor patienten:
Literatuur, divers:
Fysiotherapie evidence statement subacromiale klachten
Richtlijn orthopedie, Acute Primaire schouderluxatie, diagnostiek en behandeling
Schouder netwerk Nederland, klinische testen
Frozen shoulder, therapie, Australie/Melbourne
GIRD, hogeschool Amsterdam 2010
Thrower's Ten, met oefeningen en video
2014, review Ann Cools, scapula dyskinesie
2013, Ann Cools, scapuladiskinesie
Wat doet de sportfysiotherapeut / manueel therapeut bij schouderklachten
- Manuele vaardigheden
* nek/bovenrug/schouder regio: spieren en gewrichten
- Oefeningen
* nek/bovenrug
* beweeglijkheid:
- rekoefening: infraspinatus en achterste kapsel
- rekoefening: pectoralis minor
Scapula Rehab Algoritm
Flexibiliteit
- Scapula muscles
* pectoralis minor
- GH muscles/capsule
* infraspinatus
* posterior capsule
* Manual streching
* home streching
* soft tissue techniques
(acccessory movements)
* MWM
Muscle Performance
1. Conscious muscle control / scapular orientation exercise
2. Advances control during basic activities
Scapular muscle balance during RC exercises - progression
- exo
- exo d1
- exo d2
Scapular muscle control during basic daily activities
- exo dynaband, met squat armen omhoog
- idem met bal in rug
Scapular muscle balance during shoulder exercises
- zittend op bal, 2 armen exo weerstand, hoek 90 90
- omhoog met bal tegen muur
- push up met grote bal tegen muur
- push up op tol, knie op mat 1 been hoog
3. Advanced control during sports movement
Muscle Strength
Balance ratio
1. Muscle balanace UT / SA
- elbow push up
- serratus punch lying on the back
- serratus punch in closed chain
2. Muscle balance UT/LT
* met presetting meerwaarde
- zijlig horizontale abductie
- zijlig exoroatie
- buiklig horizontale abductie
- buiklig retroflexie
Strength training
1. Serratus anterior
- push up plus
- serratus punch, dynaband
- dynamic hug, dynaband
2. Trapezius en rhomboideus
- low rowing (ann), zittend op bal (alle 3 trap)
- elbow in the pocket (ann) (richting achterzak)
- hor abd & external rotation, staande (alle 3 trap)
(algemeen eindsfase, ann niet, press up, elevation scap plane)
Kinetic Chain
Meest voorkomend adaptaties:
Heup:
- beperkt endoroatie en extensie
- beperkte kracht abductie (endurance)
- muscle imbalance abductors/adductor (dyn stab op 1 been)
Romp
- beperkte flexie dorsale structuren (sit & reach test)
- beperkte twk ext
- beperkte kracht extensie (endurance)
- beperkte core stabiliteit (romp balans)
Kibler sch: eerste 2/3 wk squatten / romp/heup...
Schouder
- beperkte beweeglijkheid dorsale structuren (GIRD)
- muscle imbalance rotator cuff (IR>ER)
- scapula dyskinesie (type 1)
- altered muscle recruitment scapula
Functieonderzoek
Impingement
* external impingement
- subacromiaal impingement
- vnl. supraspinatus, in mid range of motion
* internal impingement
- in het gewricht
- vn. infraspinatus inklemming
- posterieur pijn, imp posterieur
- in late cocking position
Internal impingement
* ventraal pijn
* Neer endo + p ant, jobe +, hawkins +, apprehension pain ant (sens testen)
External impingement
* posterieur pijn
* jobe -, neer + postp p, hawkins -, apprehension + p post
Rotatorcuff scheuren (spec)
*Supraspinatus scheur
* empty can (Jobe), Fullcan
Infraspinatus scheur
* external rotation lag sign (5 gr infra, 10 gr infra en supra)
Subscapularis scheur
* lift-offtest, internal rotation lags sign, belly press test
SLAP leasie
- slap leasie diepe pijn
- biceps aanwijsbaar
Speed's test
* sens niet spec, ook p bij bicepspathologie
* o'brien, 10 gr hor ad, p int rot en geen p bij ext rot: slap leasie
Biceps-load test
* volledige sup
Bursitis
* abd onder tractie, doet Cools in de praktijk nog
Functiestoornissen
1. Scapula diskenisie
* SAT test (abd)
* SRT test (jobe)
2. GIRD fenomeen
3. Beweeglijkheid cwk (nek), twk (bovenrug), ac, 1e rib
4. Beweeglijkheid heup
5. Rompbalans (stabiliteit/cores stabiliteit)
Schouder instabiliteit
a. provocatie
- Apprehension test: weigering of subluxatie
- Relocation
- Release
b. laxiteit
- Load & Shift (anterior drawer) (ant laxiteit)
- Sulcus sign (inf laxiteit)
- Posterio subluxation test (jerk) (post laxiteit)
Stadia van Neer
1. reversibele tendinits
2. ertussen in
3. ruptuur rotator cuff